In het kort
Uit de recente studie van Elia blijkt overduidelijk wat wij al maanden zeggen. Er is geen gascentrale nodig. Ondertussen werd dit ook bevestigd door diverse milieu-organisaties. Ook Europa kan dit onmogelijk goedkeuren.
Als je meer wilt lezen
Geschatte leestijd: 12 minuten
In ons bezwaarschrift besteden we een heel hoofdstuk aan de zogezegde nood voor gascentrales. We deden dat in januari en zullen dat in ons komend bezwaarschrift opnieuw doen. Dit is uiteraard het meest beladen politieke standpunt en minder relevant in de context van de “omgevingsvergunning”
Waarom gebruikt men dit als argument?
Dit is uiteraard het makkelijkste argument om mensen “bang” te maken en te winnen voor een project van deze omvang. Je wordt bang gemaakt dat het licht zou uit gaan en dat we onze woningen niet meer kunnen verwarmen. Waarom zou je dan tegen een gascentrale zijn.
Waarom klopt dit niet?
Dit wordt een beetje technisch maar probeer even bij mij te blijven.
Elia, de beheerder van het Belgische transmissienet voor elektriciteit, publiceert elke 2 jaar zijn “adequacy- en flexibiliteits”-studie. Een inzicht in de noden voor het komende decennium. Hier wordt momenteel scherp naar gekeken om de impact van de nucleaire exit te kennen. Samen met het CREG geven deze cijfers een goed beeld van onze nood aan “flexibele” bronnen voor de electriciteitsproductie.
Elia werkt met 2 scenario’s:
- een normaal ‘EU-base‘ scenario, dit is het standaarscenario
- een extreem ‘EU-safe‘ scenario, hierbij worden bijkomende ‘sensitiviteiten’ aan het dossier toegveoegd
Wat de minister doet is in strijd met de EU regels!
Concreet gaat het ‘safe’ scenario ervan uit dat Frankrijk de betrouwbaarheid van haar eigen kerncentrales niet kan inschatten. Het scenario gaat uit van de extra onbeschikbaarheid van 4 Franse nucleaire reactoren. Dat is in strijd met EU regels.
Het ‘safe’ scenario lijkt immers sterk op het ‘HiLo’ scenario van 2 jaar geleden dat door de commissie voor Europese competitie van tafel werd geveegd om twee redenen:
- een CRM kan enkel ingevoerd worden om nationale tekorten op te vangen. De Belgische CRM rechtvaardigen op basis van Franse bevoorradingszekerheidsproblemen (‘safe’ scenario) kan dus niet. Dat zou betekenen dat de Belgische consumenten betalen voor problemen in Frankrijk.
- de BE betrouwbaarheidsnorm (LOLE < 3 uur) geldt voor een ‘statistisch normaal’ jaar (= ‘base’ scenario). Voor ‘uitzonderlijke’ situaties geldt soepelere norm (LOLE95 < 20h). Het extreme HiLo-scenario of ‘safe’ scenario kan niet beschouwd worden als een ‘normale’ situatie.
Nu … zelfs dan is het niet nodig!
Er is dus geen gascentrale nodig. Zelfs als we vertrekken van het extreme ‘safe’ scenario, dan nog blijkt uit de cijfers van de nieuwe studie dat de nood aan nieuwe gascentrales sterk wordt overschat.
Dit zijn de cijfers vóór de economic viability check (EVA). In 2025 is er in een ‘base’ en een ‘safe’ scenario respectievelijk nood aan 2,0 GW en 3,6 GW aan nieuwe capaciteit. Het is enkel dit cijfer van 3,6GW dat Elia nogal dubieus communiceerde.
De cijfers veranderen drastisch ná de analyse van de economische leefbaarheid (EVA). In de vrije marktlogica van de CRM gaat het immers over de niet-rendabele, ontbrekende capaciteit, waarin niet ‘vanzelf’ geïnvesteerd wordt en waarvoor dus zogezegd subsidies nodig zijn.
Door de EVA veranderen de volumes: een deel v/d bestaande capaciteit kan immers niet meer rendabel zijn en ‘uit de markt’ verdwijnen (= verhoging volume in de CRM) of andersom: nieuwe capaciteit die rendabel is, moet geen subsidies nodig (leidt tot daling v/h CRM volume).
Hierdoor veranderen de resultaten drastisch:
- in het normale ‘base’ scenario is er nog nood aan 1,7GW nieuwe capaciteit
- in het extreme ‘safe’ scenario nog 2,4 GW.
Voor de bestaande capaciteit is een CRM niet nodig, maar volstaat een strategische reserve.
We vergelijken deze volumes (1,7-2,4 GW) nu met de volumes die de minister vastlegde in de CRM. In totaal mikt Tinne Vanderstraeten op 3767 MW nieuwe capaciteit: 1467MW in de veiling in 2024 (gericht op batterijen en vraagbeheer) en 2300 MW dit jaar (gericht op nieuwe gascentrales).
Het is net de aparte veiling in 2024 (gericht op duurzame technologieën zoals opslag en vraagbeheer) die Tinne Vanderstraeten gebruikt als argument dat de CRM niet enkel gericht is op gascentrales en dat ze “er alles aan doet om de gascapaciteit zo beperkt mogelijk te houden”.
Houden we rekening met die aparte veiling (1,4GW), wat een wettelijke verplichting is in de CRM-wet, dan bekomen we volgende volumes voor de T-4 veiling (gericht op gascentrales) in oktober van dit jaar: 0,3 GW voor het ‘base’ scenario) en 1,0 GW voor het ‘safe’ scenario.
Er is nog geen halve gascentrale nodig
In ‘base’ scenario (scenario dat we moeten hanteren!) gaat het dus volgens Elia zélf nog maar over 300 MW. Er is dus zelfs geen halve gascentrale nodig! In extreme ‘safe’ scenario gaat het over 1,0GW. Aanzienlijk minder dan de 2,3GW aan nieuwe gascentrales waar de minister op mikt.
De milieubeweging windt er dan ook geen doekjes om: “Op basis van de resultaten van deze studie zijn er GEEN subsidies voor fossiele gascentrales nodig om de bevoorradingszekerheid te garanderen“.
Het invoeren van een marktbrede CRM voor amper 300 MW aan bijkomende capaciteit is totaal disproportioneel. Het is onaanvaardbaar dat de Belgische consumenten hier jaarlijks 300 miljoen euro subsidies voor moeten betalen.
Dit kan Europa dus nooit goedkeuren!
De Minister móet rekening houden met de resultaten van deze studie en dus haar plannen voor het veilen van subsidies voor nieuwe gascentrales stopzetten. Maar onder druk van de gaslobby lijkt ze dat (voorlopig) niet te doen. Dezelfde studie uit 2019 die ze tot juni gebruikte om haar ostentatief vasthouden aan de bouw van gascentrales te verantwoorden is plots (in 2021) een studie die niet gebruikt kan worden om het CRM volume te bepalen.
Dat is natuurlijk onzin. Al meer als een jaar bekritiseerd o.a. de CREG de aannames en methodologie die Elia hanteert. Het antwoord was altijd dat daar “in de volgende studie” rekening mee gehouden ging worden.
Nu is die nieuwe studie er en resultaten tonen duidelijk dat nood vervangcapaciteit overschat wordt. Het tekort tijdens schaarste neemt zelfs af met factor 4 (23 GWh in vorige studie, 5,5 GWh in nieuwe studie). O.a. omdat er nu wél met effect klimaat wordt rekening gehouden.
In ons gesprek met Tinne Vanderstraeten vertelde ze dat ze haar beleid voert op basis van “feiten en cijfers”. Dit is het moment van de waarheid. Past ze de CRM volumes niet aan, dan is het voor eens en voor altijd duidelijk dat ze schaamteloos rijdt voor de belangen van de energiemultinationals.
Bronnen
Twitter: hashtag #CRM, @WDebucquoy, @DeKamer
